woensdag 26 december 2012

De Spaanse Furie te Mechelen, 1572

In het stadsarchief te Mechelen kan je een merkwaardig boek vinden over de Spaanse Furie te Mechelen.  Het is een ooggetuigenverslag over de wreedheden van de Spaanse troepen tijdens de plunderingen in 1572.  Die vonden plaats van 2 tot 4 Oktober, nadat Mechelen een maand in Calvinistische handen was geweest.
Het boek is gedrukt te Mechelen in 1581, tijdens het Protestantse bewind. Het is daarom erg openhartig over de gebeurtenissen.  Men hoefde op dat moment immers niets te vrezen van de Spanjaarden.  Misschien is het wel een klein wonder dat het boek de geschiedenis heeft overleefd, omdat na 1585 Spanje terug de lakens uitdeelde in de Zuidelijke Nederlanden.  Het kan worden verondersteld dat deze met dit verslag niet erg opgezet waren geweest.  Misschien is dit boek verstopt geweest en heeft het daarom de geschiedenis overleefd.

Extract van pagina 36 en volgende :  
En hoewel dat de onnoosele en onweerbarige borgers wel verhoopt hadden en meinden, dat men hen-lieden niet en soude mishandelt, oft misdaen hebben : Nochtans de voornoemde Hertoge nieuwers op achtende, hadden de gehele stad van Mechelen, met alle dorpen een myle daar rondomme gelegen, synen knechten en ruiteren tot eenen roof gegeven : De welke aldaer drie dagen achter een vervolgende, gepilleert gespolieert, en gerooft hebben, sonder te sparen Vriendt of Vijandt, Weduwen oft Weesen,Jonk oft Oudt, Arme, oft Ryke, ...
Het gaat verder met de beschrijving van de gruwelijkheden die zijn begaan.  Het moeten een verschrikkelijke drie dagen geweest zijn voor de inwoners van Mechelen en omstreken.

De hele tekst kan je hier lezen :
Mijn fotoset bevat foto's van alle pagina's van het boek uit het stadsarchief.

Een andere eigentijdse bron zijn de boeken van Pieter Christiaenszoon Bor (1559 - 1635).  Je kan de originele teksten lezen op de Digitale Bibliotheek der Nederlandse Letteren.

Uit "Den oorspronck, begin ende aenvanck der Nederlandtscher oorlogen" (1617), op pagina 42 staat het relaas van de plunderingen.  (link : http://www.dbnl.org/tekst/bor_001oors02_01/ )
Duc d'Alba wreedt ,,hebbende dees victory,
Treckt op gereet,, zijnde vol ydel glory,
En geeft tot prijs ,,de Stadt van Mech'len schoonen,
Men hoort gekrijs,, van veel hondert persoonen:
Men verschoont jong noch out,
'Twert al beanxt, benout,
Plond'ren, vrouwen schoffieren;
'Twas al flux flux geeft gelt,
VVast niet terstont getelt,
So bruycktmen wree manieren.

Godevaert van Haecht (1546-1592 ?) heeft een heel gedetailleerd relaas, bijna dag per dag, van de gebeurtenissen van 1565 tot 1574 in zijn "Kronieken over de troebelen van 1565 tot 1574 te Antwerpen en elders".  (link : http://www.dbnl.org/tekst/haec002kron01_01/ ).
Wandt Spaengiarden, Duytschen en Walen, het trock al in, en niemant en weerde hem; vuel vrouwen en dochteren werden gescoffiert; sommige om sulcx te ontvlieden sprongen uyt vensteren, sommige in 't water; sommige so wel vrouwen als mannen werden tot der doot getormenteert om haer scatten te wysen;

Deze gravure van Frans Hogenberg toont de verschrikkingen op grafische wijze :

Geen opmerkingen:

Een reactie posten